رنجبر: آزاداندیشی تربیت «انسان گفت‌وگوگر» است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم،مراسم اختتامیه مرحله نهایی پنجمین رویداد سراسری رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی دانشگاه آزاد اسلامی با حضور  بیژن رنجبر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و فرزاد جهان‌بین معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد. 

رنجبر با تاکید بر اینکه کرسی‌های آزاداندیشی میدان امت‌سازی فکری است، گفت: در فضای آزاداندیشی، افراد می‌توانند نظرات متفاوت خود را مطرح کنند به اینگونه که کسی حرفی بزند، دیگری مخالفت کند، سومی بگوید «من با هر دوی شما مخالفم» و چهارمی آرام بنشیند و در دل بگوید «جالب شد، ادامه بدهید…»؛در چنین فضایی اندیشه‌ها نمی‌میرند، بلکه تکثیر می‌شوند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: هیچ کس از اشتباه نمُرده، اما از فکر نکردن چرا.

وی همچنین درباره افرادی که با اعتمادبه‌نفس زیاد نظر خود را بیان می‌کنند، تأکید کرد: اعتمادبه‌نفس فقط وقتی خطرناک است که با اطلاعات کم ترکیب شود؛ یعنی نوعی مواد منفجره فکری.

 رنجبر آزاداندیشی را زیست‌شناسی فرهنگ توصیف کرد و با ارجاع به مدل‌های زیستی توضیح داد که ارزش کرسی‌های آزاداندیشی را می‌توان با مثال‌های ژنتیکی و اکولوژیکی درک کرد. 

رئیس دانشگاه آژاد اسلامی اظهار کرد: در ژنتیک می دانیم که تنوع ژنی پیشران تکامل است، در اکولوژی می دانیم که تنوع زیستی ضامن بقاست و در ترمودینامیک، ناهمگنی سازنده جریان انرژی است. 

 رنجبر افزود: در فرهنگ نیز دقیقاً چنین است؛ جامعه‌ای که فقط یک صدا دارد، دیر یا زود از حرکت می‌افتد و جامعه‌ای که صداهای متکثر دارد، به جریان می‌افتد. 

وی کرسی‌های آزاداندیشی را «آزمایشگاه فرهنگ پویا» توصیف کرد و با تأکید بر اینکه آزاداندیشی، تمرین تحمل است نه تکنیک جدال، گفت: برای جامعه‌ای که می‌خواهد پیش برود، تنها یک مهارت حیاتی وجود دارد؛ مهارت شنیدن. شنیدن به معنای توانایی گوش دادن به رقیب فکری است، بدون اینکه در لحظه اول دنبال پاسخ له‌کننده باشیم، بدون ترس از غلبه نشدن و بدون تصور اینکه حقیقت فقط در انحصار ماست.

وی با استناد به سخن امام معصوم (ع) افزود: «نصف حرف برادرت را بر بهترین احتمال حمل کن» و این را «اخلاق شنیدن» خواند.

 رنجبر آزاداندیشی را عاملی دانست که دانشگاه را از سکون حرارتی نجات می‌دهد و توضیح داد: اگر دینامیک فکری در دانشگاه پایین باشد، دمای اندیشه یکسان می‌ماند و طبق یک اصل ساده، وقتی همه دماها یکسان شود، هیچ جریانی شکل نمی‌گیرد.

وی افزود: کرسی‌های آزاداندیشی «تفاوت دمای فکری» ایجاد می‌کنند؛ ایده‌های داغ، پرسش‌های تیز، نقدهای خنک و تحلیل‌های ژرف در این فضا جریان می‌یابند و فرهنگ دانشگاهی به پویایی می‌رسد.

 رنجبر با تأکید بر اینکه آزاداندیشی تربیت «انسان گفت‌وگوگر» است، گفت: دانشجویی که تمرین گفت‌وگو نداشته باشد، در آینده‌ شهروندی منفعل خواهد شد. اما اگر در کرسی‌ها تربیت شود، مسئولیت‌پذیر می‌شود، جرات ابراز دارد، توان استدلال می‌یابد، شخصیت اجتماعی‌اش شکوفا می‌شود و از همه مهم‌تر، از فکر کردن نمی‌ترسد.

وی با اشاره به سخن مولانا یادآور شد: ترسناک‌ترین چیز در جهان امروز، یک انسان بی‌سؤال است نه یک انسان بی‌پاسخ. آدمی که مزه پرسش را چشید، دیگر به سادگی به سکوت باز نمی‌گردد.

 رنجبر، آزاداندیشی را راهی برای جلوگیری از انجماد فرهنگی توصیف کرد و توضیح داد: انجماد فرهنگی بدترین نوع مرگ است؛ مرگی آرام، بی‌صدا اما عمیق. پیش از آنکه تمدن‌ها با جنگ شکست بخورند، با انجماد فکر شکست می‌خورند و درمان آن فقط یک چیز است: گفت‌وگو.

وی تأکید کرد: گفت‌وگوی واقعی، نه سخنرانی‌های طولانی است، نه تکرار شعارها و نه مجالس تأیید متقابل، بلکه شامل سؤال، نقد، پاسخ و جرأت شنیدن است. 

رنجبر با استناد به سخن امام علی (ع) گفت: امام علی (ع) می فرمایند مَنِ اسْتَقْبَلَ وجُوهَ الآراء، عَرَفَ مَواقِعَ الخَطَـا کسی که آراء مختلف را بشنود، جای خطا را می‌شناسد.

وی همچنین آزاداندیشی را «احترام به حقیقت» دانست، نه احترام به صداهای بلندتر، و تأکید کرد: حقیقت نه به دست کسی می‌افتد که بلندتر سخن می‌گوید و نه به دست کسی که محبوب‌تر است، بلکه به سراغ کسی می‌رود که صادق‌تر می‌پرسد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به برگزاری این مراسم ها و آموزه‌های آن گفت: همه این موارد یک پیام دارند: حقیقت نیازمند جمع است، نیازمند تضارب و نیازمند گفتگو. 

وی تاکید کرد: ادب در سخن، برهان در فکر و عشق به حقیقت «منشور کرسی‌های آزاداندیشی» را تشکیل می‌دهند.

 رنجبر تأکید کرد: امروز پایان یک مراسم نیست، بلکه آغاز یک مسیر است؛ مسیر دانشگاهی که می‌خواهد فرهنگ گفت‌وگو را نه در شعار بلکه در عمل جاری کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان گفت: این مسیر متعلق به نسلی است که می‌خواهد فکر کند، بپرسد، نقد کند و رشد کند و امیدواریم روزی فرا برسد که آزاداندیشی در دانشگاه‌ها نه یک مراسم، بلکه بخشی از زندگی روزمره باشد.

رقابتی شدن کرسی‌های آزاد اندیشی 

جهان‌بین در آغاز این  مراسم با قرائت پیام مقام معظم رهبری به اولین دوره رویداد کرسی های آزاد اندیشی گفت: در  این پیام آمده است «اقدام عملی در راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی و رقابت گسترده گروه‌های دانشجویی، بی‌گمان در شمار افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی ثبت خواهد شد. از مدیریت دانشگاه و دانشجویان عزیز شرکت‌کننده متشکرم. این سنت حسنه باید در این دانشگاه و دیگر دانشگاه‌های کشور ادامه یابد ان‌شاءالله.»

وی در ادامه با بیان اینکه رویداد سراسری رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی های آزاد اندیشی رویدادی است  که از سال 1399 در شش محور آغاز شده، خاطر نشان کرد: این رویداد مختصاتی منحصر به فرد دارد. این رویداد در هر سال براساس بازخوردهای اساتید و دانشجویان اصلاح شده و «امروز به یک فناوری پخته» رسیده است که با دریافت بازخوردها همچنان بهتر خواهد شد. 

وی رقابتی شدن کرسی‌ها را «یکی از کارهای مهم» دانست و افزود: هرچند موارد مشابه در کشور وجود دارد، اما از هر موضوعی سخن می‌گویند؛ در حالی که ما در دانشگاه آزاد اسلامی کرسی‌ها را در شش محور تخصصی برگزار می‌کنیم.

جهان‌بین ادامه داد: «مفهوم مخالف و موافق» در این کرسی‌ها با «موافق و منتقد» جایگزین شده و تأکید شد که «هر منتقدی مخالف نیست و انتقاد به معنای مخالفت نیست»، در واقع در این رویداد بانک عظیمی از گزاره‌ها از طریق اساتید و تیم‌ها جمع شده است. اکنون فقط در مرحله نهایی 90 گزاره در حوزه‌های مختلف داریم که شرکت کنندگان درباره‌اش بحث کرده‌اند.

وی با اشاره به روند افزوده شدن «استاد راهنما» به تیم‌ها، گفت: سال اول دیدیم ملایر خیلی شکوفا عمل کرد؛ بررسی کردیم متوجه شدیم استاد راهنما دارند. از آن سال استاد راهنماها به این رویداد پیوستند و تشکل‌ها، بسیج و کانون‌ها هم به این عرصه آمدند. 

معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه مسئله اصلی در کرسی های آزاداندیشی استدلال، استناد و اخلاق‌مداری در بحث است، گفت: داوران رویداد از سلایق مختلف سیاسی انتخاب شده‌اند و «بهترین‌ها» در این بخش حضور دارند.

وی با بیان اینکه وجود 11 هزار تیم و 6 هزار استاد، چیزی نیست که در کشور نمونه داشته باشد، اظهار کرد: این رویداد فقط یک رویداد نیست، بلکه عبور از آموزش حافظه‌محور به یادگیری کاربردی، گفت‌وگوی سازنده و تمرین عملی است.

جهان بین افزود: در این رویداد 11 هزار تیم دانشجویی حضور داشتند و 7 هزار کرسی؛ یعنی 7 هزار نشست علمی برگزار شده که همه ثبت شده‌اند، همچنین6 هزار استاد مشاور تیم‌ها را همراهی کرده و1300 استاد در داوری مشارکت داشته‌اند.

وی مهم‌ترین دستاورد رویداد را «ثبت کیفی مباحثات» دانست و گفت: ادب گفت‌وگو، قدرت استدلال و استناد تیم‌ها را هر کسی دید واقعاً شگفت زده شد.

وی با اشاره به آمار تیم‌های شرکت‌کننده در این رویداد، گفت: در سال اول 1460 تیم داشتیم، امسال 1183 تیم. بیشترین حضور در محور فرهنگی با 298 تیم بود؛ محور اجتماعی 2154 تیم، سیاسی 862 تیم، اقتصادی 726 تیم. همچنین از همه استان‌ها تیم داشتیم؛ از استان‌های کمتر برخوردار تا برخوردار.

معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با گرامی‌داشت یاد و نام «دانشمند مجاهد شهید طهرانچی» گفت طنین صدای او در قرائت پیام رهبر انقلاب در اولین دوره رویداد «هنوز در جان ماست».

در ادامه مراسم  صباغ‌زاده قائم مقام رئیس دانشگاه در واحد علوم و تحقیقات با اشاره به اینکه «افتخار گفتگو و مناظرات» در این رویداد برای او بسیار ارزشمند بوده، دو نکته مهم را مورد توجه قرار داد. نخستین نکته، رعایت اخلاق در روند مناظرات بود.

وی توضیح داد: «نظر مخالف مطرح می‌شد، جواب داده می‌شد، اما اخلاق رعایت می‌شد؛ چیزی که همه به آن نیاز داریم. اخلاق در مباحثات و رعایت تفاوت‌ها بسیار مهم است.

صباغ‌زاده نکته مهم دوم را «استدلال داشتن» عنوان کرد و افزود: برایم جالب بود که وقتی دانشجو به نظر موافق یا مخالف گوش می‌داد، استدلال می‌آورد. این درس بزرگی است که ما در این جلسات می‌آموزیم. تنها اینکه حقیقت را دوست داشته باشیم کافی نیست؛ اگر حقیقت را دوست داشته باشیم اما نتوانیم از آن استفاده کنیم، ناقص است.

به گفته او، این جلسات سبب می‌شود دانشجویان «پخته‌تر» شوند؛ امری که جامعه نیز به آن نیاز دارد.

انتهای پیام/