یادداشت| چرا مرگومیر سرطان پستان مهار نمیشود؟
خبرگزاری تسنیم ـ یادداشت ـ دکتر لیلا رضاخانی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه| نتایج یک مطالعه گسترده درباره بار بیماری و مرگومیر سرطان پستان در زنان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا طی سه دهه گذشته ارائه شد. این پژوهش که براساس دادههای معتبر «مطالعه جهانی بار بیماریها 2019» انجام شده، تصویر دقیقی از روند افزایشی این سرطان و نقش سه عامل مهم و قابل پیشگیری یعنی دیابت، مصرف سیگار و دود سیگار اطرافیان ارائه میدهد.
این مطالعه نشان داد، سرطان پستان نه تنها شایعترین سرطان زنان است، بلکه بار بیماری و مرگومیر ناشی از آن در منطقه ما هنوز هم در حال افزایش است. یافتههای ما نشان میدهد که بخش مهمی از این روند، مستقیماً مربوط به دیابت و دخانیات است؛ عواملی که میتوان با سیاستگذاری درست آنها را کنترل کرد.
بر اساس دادههای 30 ساله، میزان سالهای از دسترفته عمر سالم (DALY) و مرگومیر ناشی از سرطان پستان در اغلب کشورهای منطقه روندی افزایشی داشته است. تنها کویت، بحرین، اردن و ترکیه توانستهاند طی سالهای گذشته کاهش نسبی در این شاخصها تجربه کنند، اما در سایر کشورها اختلاف گستردهای در شدت بار بیماری مشاهده میشود. برای مثال، لبنان یکی از بالاترین میزانهای بار بیماری را دارد، درحالیکه سوریه کمترین مقدار را گزارش کرده است. این تفاوت زیاد، نشاندهنده نیاز به سیاستهای بهداشتی و غربالگری هدفمند در هر کشور است.
یکی از نکات بسیار مهمی که بر آن می توان تأکید کرد، سهم بسیار بالای دیابت در افزایش بار بیماری و مرگومیر سرطان پستان بود. در بسیاری از کشورهای منطقه، دیابت تأثیر بیشتری از سیگار بر روند بیماری داشته است. کشورهایی مانند قطر، امارات و بحرین بیشترین میزان مرگومیر نسبتداده شده به دیابت را داشتهاند و این نشان میدهد که رشد چاقی، کمتحرکی، رژیم غذایی ناسالم و تغییر سبک زندگی چه اثر مستقیم و سنگینی بر سلامت زنان دارد.
افزایش شیوع دیابت در زنان، بهویژه در سنین نزدیک به یائسگی، خطر ابتلا و مرگومیر سرطان پستان را بهشدت افزایش میدهد؛ زیرا تغییرات هورمونی در این دوره، در کنار چاقی و مقاومت به انسولین، شرایط مساعدتری برای رشد سلولهای سرطانی فراهم میکند.
نقش مصرف سیگار و دود سیگار اطرافیان مورد بررسی قرار گرفت. دادهها نشان میدهد که کشورهایی مانند لبنان، اردن و بحرین، بیشترین میزان بار بیماری سرطان پستان ناشی از مصرف سیگار را در سالهای اخیر داشتهاند. این در حالی است که در برخی کشورها مانند کویت و بحرین، در سالهای اخیر روند کاهشی دیده شده که پژوهشگران آن را نتیجه سیاستهای موفق کنترل دخانیات میدانند.
نکته نگرانکننده این است که مواجهه با دود سیگار اطرافیان، بهویژه در سنین جوانتر یعنی بین 25 تا 45 سال، سهم چشمگیری در افزایش بار بیماری دارد. دود سیگار اطرافیان در کشورهایی مانند لبنان، امارات و اخیراً فلسطین به سطح هشدار رسیده است. این یافتهها بهوضوح نشان میدهد که زنان حتی بدون مصرف شخصی سیگار میتوانند در معرض خطر جدی قرار بگیرند.
با ارتقای سبک زندگی سالم، افزایش تحرک بدنی، اصلاح تغذیه، اجرای قوانین منع مصرف دخانیات در فضاهای عمومی و همچنین آموزش عمومی دربارهی خطرات دود دست دوم، میتوان میزان قابل توجهی از مرگومیر سرطان پستان را کاهش داد. از طرف دیگر، سرمایهگذاری در برنامههای غربالگری و تشخیص زودهنگام نقش مهمی در کاهش مرگومیر دارد، زیرا بسیاری از موارد سرطان پستان در مراحل پیشرفته تشخیص داده میشوند.
نتایج این مطالعه پیام بسیار روشنی دارد: بخش بزرگی از بار سرطان پستان قابل پیشگیری است. اگر دولتها و مردم با همکاری یکدیگر برای کنترل دیابت، کاهش مصرف سیگار و محافظت از زنان در برابر دود سیگار اطرافیان اقدام کنند، میتوانیم شاهد کاهش واقعی مرگومیر و بار بیماری طی سالهای آینده باشیم.
انتهای پیام/