خاک؛ میراثی در خطر/ 28 کانون بحرانی فرسایش بادی در شمال استان کرمان

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از کرمان، پنجم دسامبر در تقویم جهانی روزی برای یادآوری یکی از حیاتی‌ترین عناصر کره زمین نام‌گذاری شده است؛ خاک. عنصر خاموش اما تعیین‌کننده‌ای که سلامت زیست‌بوم، امنیت غذایی، کیفیت هوا، چرخه آب، ذخیره‌سازی کربن و پایداری شهرها و روستاها به آن وابسته است.

روز جهانی خاک فرصتی است برای مکث و تأمل بر نعمتی که زیر پای ماست و در سکوت، بار اصلی زندگی بشر را بر دوش می‌کشد.

هر ساله سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد شعاری را برای این روز انتخاب می‌کند که امسال «خاک‌های سالم برای شهرهای سالم» برگزیده شده؛ شعاری که تنها یک جمله تزئینی نیست، بلکه هشداری روشن درباره تأثیر مستقیم کیفیت خاک بر سلامت انسان‌ها، منابع آب، محیط‌زیست و آینده شهرنشینی است.

در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران، استفاده نادرست از خاک، تخریب پوشش گیاهی، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، فرسایش شدید و آلودگی منابع آب پیامدهایی است که اهمیت حفاظت از این سرمایه ارزشمند را دوچندان کرده است.

در همین زمینه گفت‌وگویی با علیرضا ابوالحسنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان انجام شده که شرح اقدامات و هشدارهای او تصویری دقیق از وضعیت خاک و تلاش‌ها برای حفاظت از آن ارائه می‌دهد.

به مناسبت پنجم دسامبر روز جهانی خاک، علیرضا ابوالحسنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان با تشریح اقدامات انجام‌شده در حوزه مقابله با فرسایش و فرونشست، بر ضرورت توجه عمومی و مدیریتی به خاک به عنوان میراثی بین‌نسلی تأکید کرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان با اشاره به اهمیت خاک به عنوان زیربنای امنیت غذایی، تنظیم اقلیم و تاب‌آوری سرزمین، از اجرای مجموعه‌ای از طرح‌های آبخیزداری، بیابان‌زدایی و تثبیت پوشش گیاهی به عنوان مهم‌ترین راهکارهای مقابله با فرونشست و فرسایش خاک خبر داد و روز جهانی خاک را فرصتی برای اندیشیدن به جایگاه حیاتی خاک در سلامت انسان و محیط‌زیست دانست.

وی با بیان اینکه سلامت سفره غذایی، کیفیت هوایی که تنفس می‌کنیم، و حتی چرخه آب و اقلیم به سلامت خاک وابسته است، افزود: خاک بعد از اقیانوس‌ها دومین مخزن بزرگ کربن در جهان است و نقشی تعیین‌کننده در مهار تغییرات اقلیمی دارد. همچنین توانایی خاک در ذخیره آب باران و کاهش خطر سیلاب از دیگر ویژگی‌هایی است که اهمیت حفاظت از آن را برجسته می‌کند.

ابوالحسنی با اشاره به شعار امسال روز جهانی خاک با عنوان خاک‌های سالم برای شهرهای سالم اظهار داشت: این شعار تنها یک عنوان نمادین نیست بلکه حقیقتی مهم را یادآور می‌شود؛ اینکه کیفیت خاک می‌تواند زندگی شهری را تحت تأثیر مستقیم قرار دهد.

به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان مدیریت ناصحیح خاک در مناطق شهری می‌تواند به آلودگی منابع آب، فرسایش شدید و کاهش پوشش سبز شهری منجر شود.

ابوالحسنی با اشاره به تصویب قانون حفاظت از خاک در سال 1398 گفت: با اجرای این قانون، سازمان منابع طبیعی کشور و ادارات کل استان‌ها ورود گسترده‌تری به حوزه حفاظت از خاک داشته‌اند.

وی افزود: در شمال استان کرمان نیز مجموعه‌ای از طرح‌های آبخیزداری با هدف تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش فرسایش اجرا شده که این اقدامات به طور غیرمستقیم در مهار فرونشست زمین نقش مؤثر دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان بیان کرد: عملیات بیولوژیکی، بیابان‌زدایی و تثبیت پوشش گیاهی از مهم‌ترین برنامه‌های این اداره‌کل است و اجرای آنها موجب جلوگیری از گسترش بیابان و محدودسازی کانون‌های فرسایش بادی می‌شود.

وی تأکید کرد: تنها راه مؤثر برای مقابله با تخریب خاک، حفاظت از پوشش گیاهی است و هرچه این پوشش پایدارتر باشد میزان ذخیره کربن در خاک تا 70 درصد افزایش می‌یابد. همچنین حفظ پوشش گیاهی می‌تواند سالانه از فرسایش چهار تن خاک در هر هکتار جلوگیری کند.

ابوالحسنی با اشاره به وضعیت نگران‌کننده فرسایش بادی در استان کرمان گفت: از 17 شهرستانی که تحت مدیریت منابع طبیعی شمال استان قرار دارند، 14 شهرستان دارای کانون‌های فعال فرسایش بادی هستند و حدود 28 کانون بحرانی در این منطقه شناسایی شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری شمال استان کرمان افزود: گسترش این کانون‌های فرسایش بادی تهدیدی جدی برای زمین‌های کشاورزی، زیرساخت‌های عمرانی و سکونتگاه‌های انسانی است.

وی علاوه بر اقدامات فنی، بر اهمیت مشارکت مردم در حفاظت از خاک تأکید کرد و گفت: ارتقای فرهنگ مسئولیت‌پذیری در قبال خاک یکی از رسالت‌های مهم منابع طبیعی است و باید این باور در جامعه نهادینه شود که خاک یک دارایی مصرفی نیست بلکه میراث ارزشمندی است که باید برای نسل‌های آینده حفظ شود.

ابوالحسنی در پایان تاکید کرد حفاظت از خاک نیازمند همکاری همگانی، مدیریت علمی منابع، اجرای طرح‌های جامع آبخیزداری و بیابان‌زدایی و توجه جدی به رعایت الگوهای صحیح بهره‌برداری از سرزمین است؛ زیرا آینده پایداری محیط‌زیست و امنیت غذایی کشور به سلامت خاک وابسته است.

انتهای پیام/511/