تحولات یمن؛ رقابت امارات و عربستان بر سر حضرموت و المهره بالا گرفت

به گزارش بخش بین الملل وبانگاه به نقل از خبرگزاری مهر، تحولات اخیر در شرق یمن، به ویژه در استان‌های حضرموت و المهره، نشان‌دهنده تغییرات سریع و بی‌سابقه در این منطقه است. این استان‌ها که از نظر جغرافیایی بزرگ‌ترین و از نظر منابع طبیعی غنی‌ترین مناطق یمن به شمار می‌روند، در هفته‌های اخیر شاهد پیشروی نظامی نیروهای شورای انتقالی جنوب تحت حمایت امارات و واکنش قبایل محلی وابسته به عربستان بوده‌اند.

اهمیت این تحولات در همزمانی آن با تحولات سیاسی در سطح ملی و منطقه‌ای است که می‌تواند بار دیگر نقشه قدرت در جنوب و شرق یمن را بازترسیم کند.

**آغاز تنش‌ها در حضرموت**

استان حضرموت چند روز پیش از اوج‌گیری بحران، در آستانه یک تنش جدید قرار گرفت. جرقه اولیه زمانی زده شد که شبه‌نظامیان وابسته به شورای انتقالی جنوب به فرماندهی «ابوعلی الحضرمی» در شهر بندری مکلا، مرکز استان حضرموت، شروع به تحرکات نظامی کردند. این تحرکات بلافاصله پس از برکناری «مبخوت بن ماضی»، استاندار مورد حمایت امارات در حضرموت توسط «رشاد العلیمی»، رئیس شورای ریاستی مستقر در ریاض صورت گرفت.

این اقدام موجب خشم ابوظبی و نیروهای تحت حمایت آن شد و تنش‌ها را شدت بخشید. حضرموت به عنوان قلب منابع نفتی یمن، پیش‌تر نیز صحنه درگیری میان قبایل محلی به رهبری «عمرو بن حبریش» و نیروهای شورای انتقالی جنوب بوده است. در دوره گذشته، قبایل حضرموت موفق شدند نیروهای انتقالی را از مناطق نفت‌خیز خارج کنند، اما این بار معادله به‌کلی تغییر کرده و شورای انتقالی با برنامه‌ریزی دقیق توانست پیشروی خود را آغاز کند.

**رقابت عربستان و امارات؛ ریشه اصلی بحران**

پشت پرده این تحولات، رقابت مستقیم عربستان و امارات برای کنترل جنوب و شرق یمن قرار دارد. هر دو کشور با وجود مشارکت در ائتلاف جنگ یمن، اهداف کاملاً متفاوتی را دنبال می‌کنند. امارات سال‌هاست پروژه ایجاد یک «جنوب مستقل» را از طریق تجهیز و سازمان‌دهی نیروهای شورای انتقالی پیگیری می‌کند، در حالی که عربستان بر حفظ یکپارچگی یمن تأکید داشته و قبایل حضرموت را تسلیح و تقویت کرده است. حضرموت امروز به میدان رقابت مستقیم این دو کشور تبدیل شده که هر یک نیروهای نیابتی خود را فعال کرده‌اند و این رقابت اکنون در حال خارج شدن از کنترل است.

**پیشروی سریع شورای انتقالی جنوب**

پس از ناکامی تلاش‌ها برای توقف درگیری میان نیروهای شورای انتقالی و قبایل حضرموت، نیروهای انتقالی عملیات گسترده‌ای را آغاز کردند. نیروهای انتقالی از مسیر ساحلی حضرموت حرکت کرده و ابتدا به حومه شهر سیئون و تریم رسیدند. هم‌زمان، یگان‌های پشتیبانی نیز از محورهای مختلف خود را به شهر ساه رساندند. این تحرکات هماهنگ‌شده نشان‌دهنده یک عملیات نظامی برنامه‌ریزی‌شده و گسترده بود.

تیپ‌های «نیروهای دفاعی شبوه» به فرماندهی «وجدی باعوم» نیز در محور دوعَن پیشروی کردند و ده‌ها خودروی زرهی وابسته به نیروهای انتقالی از استان ابین به سمت منطقه استراتژیک خشعه در استان حضرموت حرکت کردند؛ منطقه‌ای که یکی از مهم‌ترین نقاط نفتی حضرموت محسوب می‌شود.

در یکی از نکات مهم این عملیات، نیروهای شورای انتقالی منطقه الهضبه را دور زدند و بدون درگیری از مسیر نزدیک میادین نفتی عبور کردند؛ تحرکی که نشان داد قبایل حضرموت عملاً تنها مانده‌اند و عربستان از حمایت جدی دست کشیده است.

**سقوط سیئون؛ ضربه‌ای استراتژیک به عربستان**

شورای انتقالی جنوب اعلام کرد که شهر راهبردی سیئون، مرکز استان حضرموت، کاملاً به کنترل آن درآمده است. این تحول شامل کاخ ریاست جمهوری و فرودگاه بین‌المللی سیئون نیز شد. سقوط این مناطق نقشه قدرت در شرق یمن را تغییر داد و آخرین ستون نفوذ عربستان در حضرموت را به لرزه درآورد.

**عقب‌نشینی آرام عربستان؛ چراغ سبز یا ناتوانی؟**

برخلاف انتظار قبایل حضرموت، عربستان نه تنها حمایت عملی گسترده ارائه نکرد، بلکه حضور خود را صرفاً به نیروهای «سپر وطن» در امتداد جاده مرزی محدود کرد. برخی تحلیلگران این اقدام را نوعی کنار گذاشتن اتحاد قبایلی حضرموت و پذیرش امر واقع جدید می‌دانند که می‌تواند تبعات ژئوپلیتیک مهمی برای توازن قدرت در شرق یمن داشته باشد.

**تسلط شورای انتقالی بر المهره؛ گام بعدی پروژه امارات**

در حالی که تنش‌ها در حضرموت ادامه داشت، تسلط بدون درگیری شورای انتقالی بر استان المهره رخ داد. شبه‌نظامیان شورای انتقالی بدون شلیک حتی یک گلوله با فرماندهان محور الغیضه به توافق رسیدند و کنترل کاخ حکومتی، بندر نشطون، لشکر ۱۳۷ پیاده، فرماندهی محور الغیضه و تمام ایست‌های امنیتی را به دست گرفتند.

**نقش قبایل و واکنش اتحاد قبایل حضرموت**

قبایل حضرموت، به ویژه اتحاد قبایل حضرموت به رهبری «عمرو بن حبریش»، نقش مهمی در تحولات اخیر ایفا کردند. این اتحاد با وجود تلاش‌ها برای مقاومت، توان نظامی محدودی داشت و در مقایسه با نیروهای انتقالی جنوب، از قدرت کمتری برخوردار بود.

**پیامدهای اقتصادی و انسانی**

تحولات اخیر در حضرموت و المهره آثار اقتصادی قابل توجهی داشته است. توقف تولید و صادرات نفت منجر به اختلال در تأمین برق و سوخت شد و زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داد.

**چشم‌انداز سیاسی و نظامی**

تحلیلگران میدانی معتقدند که روند پیشروی شورای انتقالی جنوب و تسلط آن بر مناطق کلیدی حضرموت و المهره در صورتی که ادامه یابد، احتمال شکل‌گیری یک دولت جنوب مستقل تحت حمایت امارات را بسیار جدی می‌کند.