فصیحی: برندسازی و ایجاد اعتماد، کلید ورود شرکتهای دانشبنیان به پروژههای نفتی است
به گزارش بخش اقتصاد وبانگاه به نقل از ایسنا، دکتر فرهنگ فصیحی با اشاره به افزایش ناترازی انرژی در کشور، اظهار داشت: موضوع ناترازی به ویژه در حوزه گاز، امروز به یک مسئله جدی و حتی بحرانی تبدیل شده است. این مشکل ناشی از عدم توازن میان تولید و عرضه و همچنین مدیریتنشدن تقاضا است.
وی با بیان اینکه شدت مصرف انرژی در ایران با وجود جمعیت، وسعت و سایر شاخصها، با بسیاری از کشورهای دنیا قابل مقایسه نیست، افزود: رفتارهای نادرست مصرفی و در دسترس بودن همیشگی انرژی، باعث شده الگوی مصرف خانگی و عمومی در کشور شکل متعادلی نداشته باشد. اصلاح این وضعیت نیازمند اقدامات فرهنگی جدی است.
فصیحی با اشاره به اینکه مشکل ناترازی انرژی تنها محدود به حوزه گاز نیست و در بخش برق و آب نیز مشاهده میشود، گفت: غیراصولی بودن الگوی توسعه صنعتی یکی دیگر از دلایل این ناترازی است. در حالی که کشور در حوزه استخراج و توزیع گاز عملکرد گسترده و قدرتمندی داشته، توسعه صنایع گازبر و صنایع سنگین با سرعت بیشتری پیش رفته است.
رئیس پارک فناوری صنعت نفت با اشاره به وضعیت صنعت پتروشیمی کشور، تصریح کرد: تقریباً بخش عمده پتروشیمیهای ما بر پایه گاز طراحی شده و خوراک اصلی آنها گاز است. در شرایط فعلی که نفت خام کشور با مشکل مشتری روبهرو است، نمیتوانیم از نفت برای خوراک پتروشیمیها استفاده کنیم.
وی بر ضرورت برنامهریزی یکپارچه تاکید کرد و افزود: نبود برنامهریزی منسجم در دورههای مختلف، تا حد زیادی به بروز وضعیت فعلی منجر شده است.
فصیحی، عقبماندگیهای تکنولوژیک را عامل دیگری در ناترازی انرژی دانست و توضیح داد: در حوزه صنعت نفت، هم در بخش تولید و هم در بخش مصرف، با مشکلات تکنولوژیک روبهرو هستیم. صنعت نفت ما به شدت وابسته است و تاکنون برای انتقال یا توسعه فناوری اقدام جدی نشده است.
وی با اشاره به ریشه تاریخی این مسئله، اظهار کرد: بنیانگذاران صنعت نفت در ایران، این صنعت را برای عملیات و بهرهبرداری طراحی کردند و دانش اصلی و تخصص فنی نزد آنها بود. پس از خروج آنها از کشور، ما با یک فاصله و عقبماندگی تلاش کردیم این خلأ را جبران کنیم؛ اما در چهار دهه گذشته، توسعه فناوری در صنعت نفت بهاندازه حوزههای دیگر پیش نرفته است.
فصیحی تاکید کرد: برای رفع ناترازی انرژی، هم راهکارهای کوتاهمدت وجود دارد و هم راهکارهای بلندمدت؛ اما تا زمانی که مسائل ساختاری و فناورانه حل نشود، پایداری در این حوزه بهطور کامل حاصل نخواهد شد.
وی درباره دلایل وابستگی صنعت نفت به فناوریهای وارداتی گفت: صنعت نفت و گاز به عنوان یکی از وابستهترین صنایع جهان به فناوری، همیشه توانسته بهترین و بهروزترین تجهیزات را خریداری و استفاده کند. این روند که از حدود یکصد و چند سال پیش آغاز شد، عمدتاً با الگویی غربی و مطابق الگوهایی که صاحبان فناوری در دنیا تعریف کردند، اداره شده است.
رئیس پارک فناوری صنعت نفت با اشاره به تجربه کشورهای توسعهیافته یادآور شد: تقریباً هر کشوری که امروز توسعهیافته است، توانسته از مزیتهای صنعتی خود بهره برداری کند. ما نیز باید از ظرفیت و ثروتی که داریم، برای تبدیل شدن به صاحب فناوری، فروش فناوری و خلق ثروت از مسیر فناوری در سطح بینالمللی استفاده کنیم.
فصیحی تاکید کرد: ما صنعتی داریم که میتواند با مدلهای مختلف توسعه فناوری، از جمله همکاریهای فناورانه، توسعه درونزا و ارتباط نزدیک با دانشگاهها، ایدهها و دانش تولیدشده در کشور را به ابزار و محصول تبدیل کند. این تبدیل نهتنها نیازهای صنعت نفت را رفع میکند، بلکه زمینهساز خلق کسبوکارها و ثروت خواهد شد و میتواند الگویی برای سایر صنایع باشد.
وی با اشاره به نقش پارکهای دستگاهی در توسعه فناوری گفت: ماموریت اصلی این پارکها، تحریک طرف تقاضا و اتصال محصولات و خدمات فناورانه به صنایع مربوطه است. پارک فناوری صنعت نفت نیز به عنوان نهادی مستقر در دل وزارت نفت و صنعت نفت ایجاد شده و انتظار اصلی از آن این است که بتواند محصولات و خدمات فناورانه بومی و دانشبنیان را با اطمینان کافی به صنعت نفت متصل کند.
فصیحی درباره موانع این مسیر گفت: یکی از چالشهای جدی این است که محصولات، فناوریها و خدمات فناورانه تولیدشده در کشور هنوز در سطح بلوغ حرفهای مورد انتظار صنایع بزرگ قرار نگرفتهاند.
وی با بیان اینکه پارک صنعت نفت برای ایجاد اتصال اطمینانبخش میان محصولات فناورانه داخلی و نیازهای عملیاتی صنعت نفت طراحی شده است، اضافه کرد: هدف این است که ریسک رابطه میان صنایع بزرگ و حساس نفتی و شرکتهای دانشبنیان که گاه نوپا هستند، شناسایی و مدیریت شود.
فصیحی با اشاره به نیازهای غیرفنی شرکتهای دانشبنیان توضیح داد: ممکن است یک شرکت فناور از نظر فنی و تولید محصول توانمندی بالایی داشته باشد، اما در مذاکرات قراردادی، اخذ استانداردها و گواهیهای کیفیت مورد انتظار صنعت، یا مسائل مالی و تأمین منابع، دانش یا تجربه لازم را نداشته باشد.
رئیس پارک فناوری صنعت نفت گفت: یکی از خدمات مهم ما برای کمک به شرکتهای دانشبنیان جهت ورود به بازار نفت، راهنمایی در مسیر ورود به فهرست تأمینکنندگان مورد تایید صنعت نفت است. ورود به این فهرست فرایندی فنی است و صرف داشتن نمونه محصول برای پذیرش در بازار کافی نیست؛ مدیران عملیاتی معمولاً توان پذیرش ریسکهای بالای ناشی از ورود محصول جدید را ندارند.
وی در خصوص مراحل ارزیابی و پذیرش شرکتها در صنعت نفت گفت: خریداران عمده در صنعت نفت معمولاً ارزیابیهای فنی را خودِ مجموعههای بهرهبردار انجام میدهند؛ اما ارزیابیهای مرتبط با تیم، نحوه مدیریت، اخذ استانداردها و گواهیهای کیفیت، و مسائل مربوط به بیزنسپلن و جنبههای تجاری، از جمله مواردی است که پارک به شرکتها کمک میکند.
فصیحی با تأکید بر ضرورت نشاندادن استانداردها و تأمین اطمینان قیمتی و کیفی گفت: اگر بتوانیم استانداردهای لازم را نشان دهیم و اطمینان قیمتی و کیفی را فراهم کنیم، احتمال پذیرش محصول در صنعت افزایش مییابد و مسیر تجاریسازی و ورود به بازار برای شرکتهای دانشبنیان هموارتر خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: باید کمک کنیم محصول با قیمت عرضه مناسب وارد بازار شود. این عرضه قیمتگذاری دو بال دارد که یا باید از مدلهای مالی و تأمین مالی بهره بگیریم تا در مراحل اولیه تولید، شرکتهای دانشبنیان بتوانند با تسهیلات ارزانقیمت محصول را تولید کنند و سپس در چرخه فروش به قیمت مناسب برسند و یا اینکه حجم تولید و دسترسی به بازار را افزایش دهیم تا صرفه مقیاس هزینهها را کاهش دهد.
فصیحی با تاکید بر اینکه دسترسی به بازارهای خارجی برای رشد و تداوم شرکتها حیاتی است، خاطرنشان کرد: بازارهایی مانند کشورهای همسایه، کشورهای آسیای میانه و بازارهای منطقهای مثل خلیج فارس و نیز بازارهای بزرگتر مانند چین و روسیه باید با برنامهریزی هدفمند در دسترس شرکتها قرار بگیرد تا با رشد تدریجی در بازار داخلی و افزایش تیراژ، محصول ایرانی بتواند قیمت رقابتی و حضور بینالمللی پیدا کند.