چرا باید پژوهش به نوآوری، فناوری و تجاریسازی منجر شود؟
وی افزود: دانشگاه اراک در سالهای اخیر توانسته جایگاه خود را در سطح کشور ارتقا دهد و در حوزه آموزش، مهارتآموزی و ارتباط با صنعت به یکی از دانشگاههای مطرح تبدیل شود، پژوهش و نوآوری مقدمهای برای ارتقای شاخص پیچیدگی اقتصادی است. این شاخص نشان میدهد تولید ناخالص داخلی کشورها چگونه حاصل میشود؛ آیا صرفاً از صادرات مواد خام است یا از تبدیل دانش به فناوری و تولید محصولات پیچیدهتر. هرچه این شاخص بالاتر باشد، اقتصاد کشور نوآورانهتر و سطح فناوری آن پیشرفتهتر است.
بداغیفرد با بیان نمونهای از وضعیت ژاپن در سال 2021 تصریح کرد: ژاپن در تولید علم با ضریب 0.86 درصد در رتبههای نخست نبود، اما توانست علم را به فناوری و سپس به تجاریسازی تبدیل کند و در شاخص تجارت در سالهای مختلف رتبه نخست جهان را کسب نماید. این کشور محصولات متنوع با فناوریهای پیچیده صادر کرده و ارزش اقتصادی بالایی ایجاد کرده است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اراک درباره وضعیت ایران اظهار کرد: ایران در تولید علم با ضریب 0.54 درصد در رتبه هفدهم جهان قرار دارد، اما در تبدیل علم به فناوری و تجاریسازی با افت شدید مواجه است. این موضوع نشان میدهد اقتصاد کشور هنوز به بلوغ لازم در شاخص پیچیدگی اقتصادی نرسیده است. با این حال، این وضعیت نباید صرفاً بهعنوان نقطه ضعف دیده شود، بلکه فرصتی برای رشد است. کشورهایی مانند ژاپن نیز از پژوهش آغاز کرده و بهتدریج مسیر تبدیل علم به فناوری و تجاریسازی را طی کردهاند. ایران نیز باید این بلوغ را بهمرور ایجاد کند و خوشبختانه در سالهای اخیر نشانههای مثبت این روند مشاهده میشود.
وی با اشاره به رتبهبندی جهانی شاخص پیچیدگی اقتصادی گفت: در سال 2023 سنگاپور رتبه نخست را کسب کرده و پس از آن سوئیس و ژاپن قرار دارند. کشورهایی مانند آلمان، سوئیس، کره جنوبی و چین نیز رشد قابلتوجهی در این شاخص داشتهاند. ایران نیز باید جایگاه خود را در این شاخص ارتقا دهد تا مسیر بهتری برای آینده اقتصاد کشور فراهم شود.
بداغیفرد با اشاره به جایگاه ایران در شاخص پیچیدگی اقتصادی گفت: در سال 2021 رتبه ما 101 از میان 133 کشور بود و این جایگاه شایسته ایران نیست. آنچه میتواند تأثیرگذار باشد، توجه جدی به پژوهش و استفاده از آن برای حل مسائل کشور است. باید بلوغ لازم ایجاد شود تا تولید علم به نوآوری و فناوری تبدیل گردد و در نهایت محصولاتی رقابتپذیر تولید شود. هرچه تعداد شرکتهای فعال در یک محصول کمتر باشد، نشاندهنده ضریب پیچیدگی بالاتر آن محصول است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اراک ادامه داد: این شاخصها در قانون جهش تولید دانشبنیان در مواد 11 و 13 برنامه توسعه هفتم پیشبینی شده است. این قانون مترقی مشابه قوانین کشورهای پیشرفته، بهویژه اروپا، است. طبق ماده 11، هزینههای تحقیق و توسعه بهعنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آینده به شرکتها و مؤسسات اعطا میشود و معادل آن از مالیات همان شرکت یا صنعت کسر خواهد شد. ماده 13 نیز با هدف توسعه ارتباط دانشگاه و صنعت، صنایع و واحدهای تولیدی دارای بخش تحقیق و توسعه را موظف میکند با دانشگاهها و مراکز آموزشی قراردادهای پژوهشی منعقد کنند. اولویت با دانشگاههای همان استان است، هرچند محدود به آن نیست.
وی بیان کرد: متأسفانه در استان مرکزی هنوز این قانون بهخوبی اجرا نشده است. در دو سه ماه اخیر جلساتی با استانداری داشتیم تا این ظرفیت برای صنایع استان فعال شود، بهعنوان نمونه، شرکت فولاد نزدیک به 5 همت از این قانون بهره برده و دانشگاه اصفهان و دانشگاه تبریز نیز قراردادهای بزرگی با صنایع از جمله تراکتورسازی منعقد کردهاند.
بداغیفرد عنوان کرد: مزیت اصلی این قانون برای دانشگاهها استفاده از ظرفیت نیروی انسانی است. آورده مالی برای دانشگاه چندان زیاد نیست، اما هدایت توان علمی استادان و دانشجویان به سمت حل مسائل کشور بسیار ارزشمند است، اصحاب صنعت باید به این موضوع توجه کنند و پیشقدم شوند. ما نیز آمادهایم در صنایع حضور پیدا کنیم و برای اجرای این قانون تلاش کنیم تا آینده بهتری برای صنعت استان رقم بخورد.