گیلان سرزمین نسخهها، اسناد و روایتهای زنده فرهنگی است
وی با اشاره به اینکه ایران پیش از آنکه در معماری و سیاست بدرخشد در کلمه و نوشتار درخشید، گفت: روایت ایران، روایتی است که از نخستین خطوط در شوش آغاز میشود و تا اندیشههای معاصر امتداد مییابد، از الواح ایلامی تا منشور کوروش از جندیشاپور تا شاهنامه فردوسی، این میراث مکتوب ستونهای هویتی ملت ما را شکل داده است.
سلمانخواه با مرور سیر تاریخی میراث مکتوب ایران از دوران ایلام، هخامنشی، ساسانی، تا عصر طلایی تمدن اسلامی و دورههای صفویه و قاجار تأکید کرد: ایران همواره تمدنی بوده که خود را با متن تعریف کرده است، هزاران نسخه خطی در حوزههای فقه، تاریخ، نجوم، ریاضیات و ادب سرمایههای تمدنی جهانیاند که باید بهدرستی معرفی و بهرهبرداری شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با بیان اینکه گیلان فقط کوه و جنگل و باران نیست؛ گیلان کتاب است، سند است، نسخه است، افزود: تاریخ این سرزمین بر کاغذ تنفس میکند، نسخههای خطی، اسناد تاریخی و آثار نهضت جنگل، نمونههایی از حافظه تاریخی گیلاناند که ظرفیت بالایی برای گردشگری فرهنگی و آموزشی دارند
وی با اشاره به نسخههای خطی گیلکی، از جمله دیوان سید شرفشاه، شاعر و عارف قرن هشتم هجری تصریح کرد: متأسفانه کهنترین نسخههای این دیوان در داخل کشور در دسترس نیست و احتمالاً در آرشیوهایی خارج از کشور نگهداری میشود که این مسئله ضرورت جستجو، مستندسازی و برگزاری نمایشگاههای رسمی با همکاری نهادهایی چون کمیسیون ملی یونسکو را دوچندان میکند.
سلمانخواه همچنین بر لزوم شکلگیری یک نهضت فرهنگی در استان برای گردآوری و احیای میراث مکتوب گیلکی و تالشی تأکید کرد و گفت: چنین حرکتی میتواند به حفظ هویت فرهنگی، تولید آثار علمی و تقویت سرمایههای معنوی گیلان کمک کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با اشاره به ظرفیتهای گردشگری ادبی و مقاومت در گیلان از اسناد نهضت جنگل، سفرنامههای تاریخی و متون مردمشناسی بهعنوان منابعی برای طراحی مسیرهای گردشگری تمدنی یاد کرد و افزود: هر سند یک مقصد است، هر نسخه یک روایت و هر روایت یک مسیر گردشگری، ما باید برند گردشگری گیلان را از طبیعتمحور به تمدنمحور ارتقا دهیم و از این گنجینههای مکتوب برای جذب پژوهشگران، دانشگاهیان و گردشگران فرهنگی بهره ببریم.
خلأ انتقال میراث فرهنگی به نسل جوان؛ چالشی برای آینده کشور
علی فتحالهی، مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گیلان نیز در این نشست با اشاره به اهمیت تاریخ و تمدن در جایگاه بینالمللی کشورها اظهار کرد: هر کشوری که از گذشتهای غنی برخوردار باشد در عرصه جهانی حرفی برای گفتن دارد، میراث مکتوب ما، تنها مجموعهای از نوشتهها نیست بلکه شناسنامه فرهنگی و حافظه تاریخی ملت ماست؛ پلی میان گذشته پرافتخار و آیندهای روشن.
وی با بیان اینکه میراث مکتوب میتواند زبان مشترک ملتها باشد افزود: نمونههایی چون ثبت اشعار شاعران ایرانی در سازمان ملل، نشان میدهد که این میراث میتواند بدون نیاز به ترجمه، پیام انساندوستی و فرهنگ ایرانی را به جهانیان منتقل کند و این همان دیپلماسی فرهنگی است که باید بیش از پیش به آن توجه شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گیلان با اشاره به جایگاه تمدنی ایران در حوزههای مختلفی چون نجوم، پزشکی، ادبیات و تاریخ تأکید کرد: آثار ایرانی در معتبرترین موزههای جهان نهتنها مایه افتخار ما هستند، بلکه اعتبار آن موزهها را نیز افزایش میدهند و این نشان میدهد که ایران از نظر فرهنگی و تاریخی، کشوری غنی و تأثیرگذار است.
فتحالهی با نگاهی آسیبشناسانه به وضعیت امروز از عدم انتقال مؤثر این میراث به نسل جوان ابراز نگرانی کرد و گفت: متأسفانه نتوانستهایم تاریخ پرافتخار خود را بهدرستی به نسل امروز منتقل کنیم، جوانان ما بیش از آنکه به داشتههای فرهنگی خود ببالند به بیرون از مرزها چشم دوختهاند. این خلأ باید با زبان فرهنگ و رفتار فرهنگی پر شود.
وی با اشاره به ظرفیتهای دیپلماسی فرهنگی ایران، از جمله تأثیرگذاری تاریخی شخصیتهایی چون کوروش کبیر و آموزههای انسانی تمدن ایرانی بیان کرد: ما باید از این ظرفیتها در تعاملات بینالمللی بهره بگیریم. فرهنگی که بر پایه احترام به انسان و صلح بنا شده، میتواند زبان مشترک ملتها باشد.