شریفی: وجود جزایر مجزا، چالش اصلی اکوسیستم نوآوری ایران

به گزارش بخش اقتصاد وبانگاه با استناد به خبرگزاری ایسنا، محمدرضا شریفی در پنل «پیشران‌های بزرگ؛ نقش و اثر شرکت‌های بزرگ در معماری آینده نوآوری و اقتصاد ایران» که در حاشیه نوزدهمین کنفرانس ملی و پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت فناوری برگزار شد، به تشریح تجربه فولاد مبارکه در ایجاد اکوسیستم نوآوری و توسعه فناوری پرداخت.

شریفی با اشاره به شکل‌گیری اکوسیستم در فولاد مبارکه، گفت: فولاد مبارکه حاصل یک انتقال فناوری است و از سال‌های ابتدایی فعالیت خود به دنبال ایجاد اکوسیستمی بود که صنایع بزرگ و شرکت‌های دانش‌بنیان را با یکدیگر پیوند دهد. نگاه ما به اکوسیستم از دهه 70 آغاز شد، زمانی که شرکت مهندسی بین‌المللی ایران را برای جذب دانشگاه و فناوری‌های مربوط به تولید فولاد ایجاد کردیم.

وی افزود: از سال 1371 و پس از بهره‌برداری شرکت، واحدهای مختلفی از جمله معاونت فناوری، واحد مهندسی کارخانه و واحد نوآوری شکل گرفت. اما با گذشت زمان مشخص شد که این اقدامات به تنهایی کافی نیست و نیاز به شرکت‌های دانش‌بنیان مستقل برای پاسخگویی به مسائل صنعت وجود دارد.

شریفی به تاسیس شرکت‌های حمایت و توسعه فناوری در سال‌های 90 اشاره کرد و ادامه داد: این شرکت‌ها که بعدها به شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر تبدیل شدند، امکان مشارکت در فناوری‌های نوین و توسعه پروژه‌های دانش‌بنیان را فراهم کردند. به عنوان مثال، با سرمایه‌گذاری هزار میلیارد تومانی در سال گذشته، فولاد مبارکه به اولین شرکت سی‌وی‌سی (CVC) کشور تبدیل شد.

وی همچنین به دستاوردهای صادراتی فولاد مبارکه اشاره کرد و افزود: در بیش از 30 سال فعالیت، فولاد مبارکه نزدیک به 30 میلیون تن صادرات انجام داده و بیش از 13 میلیارد دلار ارزآوری داشته است. این موفقیت‌ها نشان‌دهنده انتقال هوشمندانه فناوری و نوآوری در صنعت فولاد ایران است.

شریفی تأکید کرد: اگرچه صنایع بزرگ ممکن است در نگاه اول با چالش‌هایی مواجه باشند، تجربه فولاد مبارکه نشان می‌دهد که با ایجاد ساختارهای نوآورانه و سرمایه‌گذاری هوشمند در اکوسیستم دانش‌بنیان، می‌توان اثرگذاری قابل توجهی در اقتصاد و صادرات کشور ایجاد کرد.

معاون استراتژی و توسعه فولاد مبارکه، به چالش‌ها و درس‌های تجربه فولاد مبارکه در مسیر نوآوری و توسعه فناوری پرداخت.

شریفی با اشاره به پیچیدگی‌های فضای نوآوری در ایران، گفت: یکی از بزرگترین مشکلات، وجود جزایر مجزا در اکوسیستم نوآوری است. شرکت‌های بزرگ با بیش از یک قرن سابقه، تکنولوژی و نوآوری دارند، اما پیوند میان این بازیگران و صنایع کوچکتر به اندازه کافی قوی نیست. در کنار مسائل جهانی، ما با چالش‌های داخلی مانند حاشیه سود، انرژی و زنجیره تأمین روبه‌رو هستیم که پیچیدگی‌های بیشتری ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: متأسفانه در ایران شاخص‌های دقیقی برای ارزیابی فضای نوآوری وجود ندارد و گاهی تصور می‌شود راه‌اندازی یک مرکز یا ساختمان به معنای شکل‌گیری اکوسیستم نوآوری است، در حالی که این‌گونه نیست. استفاده صرف از ابزارهایی مانند CVC بدون برنامه‌ریزی و درک صحیح، مشکلات را بیشتر می‌کند.

شریفی با اشاره به اهمیت تجربه عملیاتی، گفت: فولاد مبارکه از سال 1371 واحدهای داخلی خود را برای توسعه فناوری ایجاد کرده است. این تجربه نشان می‌دهد که فناوری از جنس یادگیری و آموزش است و صرفاً خریدنی نیست. حتی پرسنل نظافت صنعتی ما برای یادگیری استانداردهای صنعتی، آموزش‌های بین‌المللی دیده‌اند، چرا که ورود به فناوری نیازمند یادگیری مستمر و حضور فعال در اکوسیستم است.

وی تأکید کرد: اکوسیستم نوآوری تنها با ایجاد زیرساخت و ابزار شکل نمی‌گیرد، بلکه با فرهنگ یادگیری، تعامل میان صنایع بزرگ و کوچک و ایجاد مسیرهای عملیاتی برای به‌کارگیری فناوری در بدنه صنعت توسعه می‌یابد. این تجربه برای تمامی شرکت‌های بزرگ کشور که به دنبال تحول در اقتصاد دانش‌بنیان هستند، درس‌آموز است.