تنش بین آمریکا و ونزوئلا بالا گرفت؛ احیای دکترین مونرو توسط ترامپ
روابط آمریکا و ونزوئلا پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید وارد مرحله حساسی شده است. توقیف نفتکش «اسکیپر» در دریای کارائیب، تحریم بستگان «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئلا و استقرار هزاران نیروی نظامی آمریکایی در منطقه، نشاندهنده عبور واشنگتن از فشار صرف اقتصادی به سمت اعمال قدرت سخت است.
به گزارش بخش بینالملل وبانگاه بر اساس دادههای منتشرشده در خبرگزاری مهر، ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوری خود نیز ونزوئلا را هدف تحریمهای شدید قرار داده بود. اما این بار با احیای دکترین مونرو در اسناد امنیت ملی آمریکا و تأکید بر سلطه واشنگتن بر نیمکره غربی، رویکردی متفاوت در پیش گرفته است.
توقیف نفتکش اسکیپر در دهم دسامبر، نمایشی از قدرت نظامی آمریکا در یکی از حساسترین آبراههای منطقهای بود. همزمان، وزارت خزانهداری آمریکا بستگان نزدیک مادورو و چند شرکت کشتیرانی فعال در بخش نفت ونزوئلا را تحریم کرد. منتقدان معتقدند این اقدامات در چارچوب فشار سیاسی و راهبردی تعریف میشود.
استقرار ناو هواپیمابر یواساس جرالد فورد به همراه زیردریاییها و جنگندههای اف -۳۵، بُعد نظامی این چرخش را برجستهتر کرده است. تحلیلگران نظامی آمریکایی تأکید کردهاند که چنین آرایشی بدون هدف عملیاتی مشخص، توجیه راهبردی ندارد.
احیای دکترین مونرو در سیاست خارجی دولت ترامپ، بیانگر بازتعریف جایگاه آمریکای لاتین در محاسبات ژئوپلیتیکی واشنگتن است. در این چارچوب، ونزوئلا به نمونهای شاخص تبدیل شده و رویکرد کنونی آمریکا بیشتر معطوف به ارسال پیام راهبردی به کل منطقه است.
این پیام تنها متوجه کاراکاس نیست، بلکه کشورهایی مانند برزیل، کلمبیا و مکزیک نیز این تحولات را با دقت دنبال میکنند. نگرانی اصلی در منطقه آن است که احیای دکترین مونرو به معنای کاهش تحمل واشنگتن نسبت به سیاستهای ناهمسو باشد.
در سطح فرامنطقهای، این سیاست پیامی روشن برای روسیه و چین نیز دربردارد. حمایت نظامی مسکو و پشتیبانی اقتصادی و دیپلماتیک پکن از کاراکاس، از نگاه واشنگتن چالشی مستقیم علیه برتری ژئوپلیتیکی آمریکا در نیمکره غربی محسوب میشود.
به این ترتیب، اقدامات اخیر آمریکا تلاشی برای تضعیف دولت مادورو، محدود کردن نفوذ روسیه و چین و بازگرداندن آمریکای لاتین به مدار سنتی سیاست خارجی واشنگتن است.
گزینههای متعددی از حملات هوایی محدود تا سناریوهای گستردهتر، در جلسات امنیتی کاخ سفید بررسی شدهاند. با این حال، موانع عملیاتی و سیاسی برای یک درگیری تمامعیار قابلتوجه است.
دولت ونزوئلا با تأکید بر راهبرد مقاومت طولانیمدت و جنگ نامتقارن، تلاش دارد هزینههای هرگونه مداخله نظامی را برای واشنگتن بالا نشان دهد.
به نظر میرسد محتملترین مسیر، تداوم فشار ترکیبی شامل تحریم، نمایش قدرت نظامی و جنگ روانی است. هدف این راهبرد وادار کردن مادورو به عقبنشینی سیاسی، بدون پرداخت هزینههای سنگین یک درگیری مستقیم است.