پیشبینی افزایش 35 درصدی جمعیت معتکفین قم در اعتکاف 1404
وی گفت: رهبر معظم انقلاب در این بخش از بیانیه، بهصراحت بر این نکته تأکید دارند که انقلاب اسلامی، عیار معنویت و اخلاق را در فضای عمومی جامعه به نفع چشمگیری گسترش داده است. نمونه عینی و نماد روشن این گسترش معنوی، صفهای طولانی و استقبال گسترده اقشار مختلف مردم از مردان و زنان گرفته تا جوانان و گروههای متنوع اجتماعی از آیین معنوی اعتکاف است که میتوان از آن بهعنوان سندی روشن در ذیل این گسترش چشمگیر معنویت در جامعه یاد کرد.
قائم مقام ستاد مرکزی اعتکاف بیان کرد: بر این اساس میتوان گفت اعتکاف، فرصتی برای روایت پیشرفت فرهنگی و معنوی کشور به شمار میرود و ظرفیتی ارزشمند است که برای جوانان، نوجوانان و گروههای مختلف اجتماعی فراهم شده و این ظرفیت سالبهسال در حال گسترش است.
تکیهای عنوان کرد: تعداد مساجد میزبان اعتکاف در شهرستان قم به 140 مسجد افزایش یافته که نسبت به سال گذشته، رشد 30 درصدی را نشان میدهد. همچنین تعداد معتکفین در سال گذشته حدود 28 هزار نفر بوده و امسال ظرفیت پیشبینیشده برای پذیرش معتکفین به 40 هزار نفر رسیده است. این آمار به معنای رشد 35 درصدی جمعیت معتکفین نسبت به سال گذشته است؛ بهگونهای که با وجود رشد 30 درصدی تعداد مساجد، جمعیت پیشبینیشده معتکفین 35 درصد افزایش یافته است.
️اعتکاف مادر و دختری؛ ترویج فرهنگ و حمایت از جمعیت
وی با اشاره به افزایش جمعیت معتکفین خاطرنشان کرد: علاوه بر مساجدی که بهصورت عمومی پذیرای معتکفین برادر و خواهر هستند، برخی مساجد بهصورت اختصاصی برای گروههای سنی یا قشری خاص؛ از جمله مساجدی ویژه دانشآموزان پسر، دانشآموزان دختر، نوجوانان و دانشجویان در نظر گرفته شدهاند.
قائم مقام ستاد مرکزی اعتکاف ادامه داد: همچنین مساجدی برای برگزاری اعتکافهای خاص از جمله اعتکاف مادر و دختری پیشبینی شده است که با هدف فرهنگسازی و ایجاد یک پشتوانه فرهنگی طراحی شدهاند. همچنین رفع دغدغه رهبر معظم انقلاب در زمینه جمعیت است. در این زمینه، اگرچه ظرفیتهای ارزشمندی وجود دارد، اما متأسفانه در برخی موارد کمکاریهایی صورت گرفته و اگر این کمکاریها نبود، شرایط فرهنگی کشور میتوانست وضعیت مطلوبتری داشته باشد.
تکیهای با اشاره به بهرهگیری از ظرفیت اعتکاف برای تقویت بنیان خانواده گفت: از ظرفیت اعتکاف برای تقویت فرهنگ اسلامی در میان مادران و تشویق آنان به موضوع فرزندآوری نیز استفاده شده و الحمدلله این فرهنگسازی طی چند سال اخیر از قم آغاز شده و اکنون در بسیاری از استانهای کشور، این نوع اعتکافهای ویژه نیز برگزار میشود. علاوه بر این موارد، گروههای دیگری نیز در قالب اعتکافهای تخصصی و هدفمند مورد توجه قرار گرفتهاند که هر یک نقش مؤثری در تعمیق معنویت و تقویت فرهنگ دینی در جامعه ایفا میکنند.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت برنامهمحوری در برگزاری آیین اعتکاف اذعان کرد: برنامهمحوری از اصول اولیه و اساسی اعتکاف به شمار میرود و امروز گروههای مختلف در سراسر کشور، برنامهریزی منسجم، ارتقای کیفی و توجه به ابعاد تربیتی اعتکاف را در زمره اولویتهای اصلی خود قرار دادهاند. در ستاد مرکزی اعتکاف که در قم مستقر است، موضوع توانمندسازی، آموزش و پشتیبانیهای محتوایی خادمان اعتکاف بهصورت جدی دنبال شده و آموزش مدیران مساجد، مبلغان اعتکاف و مربیان دانشآموزی بهعنوان اولویتهای اصلی سال 1404 در دستور کار قرار گرفته است.
قائم مقام ستاد مرکزی اعتکاف بیان کرد: این برنامهها با همان رویکرد گفتمانی و در چارچوب شعار سال «اعتکاف، معنویت، اتحاد و استقامت» طراحی شده است. ذیل این شعار، برنامهها و رویکردهای گفتمانی سال 1404 تقسیمبندی و تبیین شده و در دهمین کنگره ملی اعتکاف که 23 مهرماه در مشهد مقدس و در حرم مطهر امام رضا(ع) با حضور نمایندگان 32 استان کشور برگزار شد، از این رویکرد جدید رونمایی و بهصورت رسمی اعلام شد. این کنگره، نقطه آغاز یک رویکرد و رویه جدید در مسیر رشد، ترویج و توسعه اعتکاف در کشور بود و حتی سه ماه پیش از برگزاری رسمی اعتکاف، آثار و نتایج این رویکرد در استانها آغاز شده است.
️توصیه رهبر انقلاب به تثبیت اثر معنوی اعتکاف در زندگی جوانان
تکیهای با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب افزود: رهبر معظم انقلاب در تاریخ 7 دیماه 1403 هجری قمری، پس از ایام اعتکاف رجبیه، در حضور جمع محدودی از ستاد مرکزی اعتکاف، بر گسترش و فراگیری اعتکاف تأکید فرمودند و این دوره را زمانی دانستند که پیشتر نبود و این ترویج و تشویق عمومی در سطح جامعه به برکت جمهوری اسلامی رقم خورده است. معظمله پس از آن، جملهای بسیار کلیدی بیان کردند و فرمودند: کاری کنید که حالت توسل، تضرع، تحول و تغییری که بهویژه در جوانان و نوجوانان در ایام اعتکاف ایجاد میشود، تثبیت شده و استمرار پیدا کند و به جزئی از زندگی آنان تبدیل شود.
وی ادامه داد: به تعبیر رهبر معظم انقلاب، این مسیر باید به «زندگی با خدا» منتهی شود؛ چراکه اعتکاف در حقیقت تمرین زندگی با خدا و به سبک الهی است. مسجد، خانه خداست و معتکف در این خانه مینشیند، استراحت میکند، عبادت میکند، نماز میخواند و قرآن تلاوت میکند. اگر بتوانیم این الهام را از فضای مسجد بگیریم که انسان میتواند در خانه خود نیز با خدا زندگی کند، همان هدفی محقق میشود که خداوند از بنده و مخلوق خود خواسته است. این رویکرد در حال برنامهریزی و عملیاتیسازی در مساجد است و به بهترین شکل اجرا خواهد شد. امسال نیز بنا داریم از ابتدای ماه رجب، مبلغان و مربیان پیش از ورود معتکفین به مساجد، با آنان ارتباط برقرار کرده و زمینه تحقق این اهداف معنوی را فراهم کنند.
قائم مقام ستاد مرکزی اعتکاف با اشاره به زمان و نحوه ثبتنام اعتکاف گفت: ثبتنام متقاضیان از 25 آذرماه تا 28 آذرماه از طریق درگاه الکترونیکی ستاد مرکزی اعتکاف به نشانی www.itikaf.ir انجام میشود که با جستوجوی «ستاد مرکزی اعتکاف» در گوگل نیز در دسترس خواهد بود. ثبتنامها بر اساس اولویت ظرفیت مساجد انجام میشود و افرادی که زودتر برای مسجد موردنظر خود ثبتنام کنند، پذیرش میشوند؛ بنابراین در سال جاری مرحله قرعهکشی برای پذیرش معتکفین وجود نخواهد داشت.
تکیهای در ادامه با اشاره به استثنائات ثبتنام اعتکاف بیان کرد: تنها استثنا در فرآیند پذیرش معتکفین مربوط به مسجد مقدس جمکران است که به دلیل حجم بالای تقاضا، ثبتنام در این مسجد از طریق قرعهکشی انجام میشود، اما در سایر مساجد پذیرش بر اساس اولویت ثبتنام خواهد بود. در حوزه مبلغان، برنامه ویژهای پیشبینی شده است بهگونهای که مبلغان در تمامی مساجد محل برگزاری اعتکاف بویژه دانشآموزی حضور دائمی خواهند داشت؛ حضوری مستمر و میدانی که محدود به سخنرانی یا شرکت در یک جلسه خاص نیست، بلکه با ارتباط مداوم با معتکفین، برنامه «زندگی جمعی» را بهصورت مشترک دنبال خواهند کرد.
وی ادامه داد: برای تحقق این هدف، تعداد قابل توجهی مبلغ پیشبینی شده تا همه مساجد بتوانند بهصورت پررنگ این برنامهها را اجرا کنند. همچنین ثبتنام دانشآموزان در دو قالب فردی و گروهی انجام میشود. در راستای اجرای فرمان رهبر معظم انقلاب که سال گذشته پس از اعتکاف صادر شد، شبکه کنشگران معتکفین در حال تکمیل است تا زمینه تحقق این مطالبه فراهم شود. در این مسیر، تثبیت و پایداری حضور جوانان بهعنوان پیشران اصلی مورد توجه قرار گرفته و برنامههای ویژهای برای این قشر طراحی شده است.
️شعار سال 1404 اعتکاف: معنویت، اتحاد و استقامت
قائم مقام ستاد مرکزی اعتکاف با اشاره به برنامههای شاخص امسال تصریح کرد: امسال تقارن معناداری رقم خورده است؛ روز میلاد باسعادت امیرالمؤمنین علیبنابیطالب(ع) در سیزدهم ماه رجب، با سالروز شهادت سردار دلها حاج قاسم سلیمانی و آغاز هفته مقاومت همزمان شده است. شعار امسال اعتکاف «معنویت، اتحاد و استقامت» است و در همین راستا، در تمامی مساجد شهر قم، به مرکزیت مسجد امام حسن عسکری(ع)، یادواره بزرگداشت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و شهدای اقتدار برگزار خواهد شد.
تکیهای عنوان کرد: در این مراسمها، سیره و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی تبیین میشود؛ چراکه به تعبیر رهبر معظم انقلاب، حاج قاسم یک مکتب است. این برنامهها در همه مساجد قم برگزار میشود و مراسم محوری در مسجد امام حسن عسکری(ع) خواهد بود که بهصورت زنده از شبکههای ملی و استانی نیز پخش میشود. تلاش شده است از شخصیتهای شاخص، بهویژه پدران شهدای اقتدار، برای حضور در این برنامهها دعوت شود. همچنین مراسمهای میلاد امیرالمومنین علیه السلام و شب وفات حضرت زینب(س) بهصورت ویژه و با حالوهوایی معنوی و پررنگتر از سالهای گذشته برگزار خواهد شد.
وی تصریح کرد: برگزاری درسهای اخلاق در مساجد محل اعتکاف نیز در دستور کار قرار دارد و معتکفینی که علاقهمند باشند، میتوانند بهعنوان اعضای یک شبکه دائمی، در طول سال در برنامههای معنوی و تربیتی مشارکت داشته باشند. برای این مسیر تربیتی، دو بازه زمانی کوتاهمدت و بلندمدت پیشبینی شده است؛ بازه کوتاهمدت از ماه رجب تا پس از شبهای قدر و بازه بلندمدت تا سال آینده ادامه خواهد داشت تا سیر تربیتی و معنوی معتکفین بهصورت مستمر دنبال شود.
قائم مقام ستاد مرکزی اعتکاف در ادامه با معرفی تازهترین بستههای محتوایی و سیاستی اعتکاف اظهار کرد: در راستای بستههای سیاستی و سیاستگذاری اعتکاف 1404، برای سال جاری 4 جلد کتاب پیشبینی شده است که با هدف تبیین و ابلاغ گفتمان اعتکاف تدوین و آماده شدهاند و میتوانند برای اصحاب رسانه و فعالان حوزههای اجتماعی، فرهنگی و تمدنی، محتوایی جذاب و کاربردی باشند.
تکیهای افزود: یکی از محورهای مهم این گفتمان (کتاب رستاخیز شهر) 40 پیام تبلیغی پیرامون پدیده معنوی اعتکاف، استفاده از ظرفیت اعتکاف برای اعلام برائت از مبانی تمدن غرب است؛ موضوعی که میتواند در فضای مساجد برای جوانان و نوجوانان بهخوبی تبیین شود. از جمله مفاهیم مطرحشده، «اعتکاف بهعنوان کنشی معکوس» در برابر برخی نظریههای اجتماعی از جمله نظریه موسوم به نسل «زد» که آن را زیر سوال برده است. ما در ایران نسل «زد» نداریم بلکه نسل نو داریم. نظریهای که اعتکاف، بهعنوان یک پدیده اجتماعی، آن را به چالش میکشد.
وی ادامه داد: برخلاف تصویری که در برخی تحلیلها از نسل نوجوان ارائه میشود، ما در ایران با «نسل زد» به معنای غربی آن مواجه نیستیم نسلی زد غربی که از دین خانواده گریزان است و به فردیت مطلق و دنیای دیجیتالی گرایش دارد. ما نسلی نو داریم که پیوند عمیقی با دین، خانواده و هویت جمعی دارد. امروز بهروشنی مشاهده میشود که در قم و سایر نقاط کشور، اکثریت نوجوانان و جوانان در مساجد حضور دارند؛ بهگونهای که در برخی مواقع، حتی فضای عبادت برای بزرگترها محدود میشود. این حضور گسترده، تفاوت بنیادین نوجوان امروز ایران اسلامی با نوجوان در دنیای غرب را نشان میدهد؛ اعتکاف با جوهره معنویتگرایی در هویت ملی ایرانیان شکوفا شده است.
️افزایش تعداد مساجد برگزارکننده اعتکاف و پیشبینی 1.5 میلیون معتکف
تکیهای خاطرنشان کرد: در گذشته، اعتکاف محدود به مساجدی خاص مانند مسجد امام حسن عسکری(ع) در قم یا مسجد گوهرشاد در مشهد بود، اما امروز این آیین معنوی در قم و سراسر کشور 10 هزار مسجد و 140 مسجد در قم بهطور گستردهای توسعه یافته است. در چارچوب سیاستهای خادمی اعتکاف، کتابچه «سیاستهای رسانهای پوشش مراسم معنوی اعتکاف» برای سال جاری تدوین شده که در اختیار رسانهها قرار خواهد گرفت. همچنین شیوهنامه و راهنمای جامع اعتکاف دانشآموزی، از مرحله برنامهریزی تا اجرا، بهصورت کامل آماده شده است.
قائممقام ستاد مرکزی اعتکاف استان قم ادامه داد: علاوه بر این، بستههای توانمندسازی ویژه راهبران فرهنگی در آیین اعتکاف توسط معاونت فرهنگی ستاد مرکزی تهیه شده است؛ بستههایی که نسبت به گذشته هم از نظر حجم و هم از نظر بهروز بودن محتوا، تفاوت چشمگیری دارند. همچنین مجموعه کتابهایی با عنوان راه و رسم عاشقی، قرار بندگی و همچنین کتابچههایی کار معتکف که حاصل همکاری مشترک ستاد مرکزی اعتکاف و مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث است، برای سال جاری پیشبینی شده و در اختیار مسئولان اعتکاف در مساجد قم و سراسر کشور قرار خواهد گرفت.
وی با تأکید بر ضرورت دقت در برنامهریزیها تصریح کرد: در سال جاری بیش از 10 هزار مسجد در سراسر کشور میزبان آیین اعتکاف خواهند بود؛ البته این عدد قطعی نیست و با توجه به روند افزایشی استقبال، همچنان بر تعداد مساجد برگزارکننده اعتکاف افزوده میشود.
وی در ادامه با اشاره به پیشبینی تعداد معتکفین اظهار کرد: سال گذشته تعداد معتکفین حدود یک میلیون و 250 هزار نفر بوده است، اما پیشبینی میشود امسال این تعداد افزایش یافته و به حدود 1.5 میلیون نفر برسد. با این حال، بهدلیل نهایینبودن آمار، از اعلام دقیق ارقام خودداری میشود.
قائممقام ستاد مرکزی اعتکاف استان قم افزود: در مرکز هر استان، شورای راهبری اعتکاف و در شهرستانها، ستاد مردمی اعتکاف فعال هستند که مهمترین وظایف آنها شامل سیاستگذاری، برنامهریزی، نظارت، ارزیابی و بهویژه ترویج و ارتقای کیفیت و کمیت اعتکاف است. همانطور که مشاهده میکنیم، گسترش تعداد مساجد و کیفیت برگزاری اعتکاف در سالهای گذشته نشاندهنده تأثیر مثبت این سیاستها است.
وی با تأکید بر دسترسی آسان به اطلاعات و محتوا گفت: معاونت رسانه و فضای مجازی ستاد مرکزی اعتکاف، تمامی اخبار، پادکستها، فیلمها و سوژههای مرتبط با اعتکاف را در یک درگاه اینترنتی به زبان فارسی منتشر کرده است. بهعنوان نمونه، اگر در شهری جلسهای مرتبط با اعتکاف برگزار شود، اخبار آن در سایت ستاد مرکزی ظرف کمتر از 24 ساعت بارگذاری میشود. این موضوع به غنیسازی محتوای مکتوب و اینترنتی اعتکاف کمک کرده و تاکنون حدود 500 جلد کتاب مرتبط در سایت قابل دسترس است.
تکیهای ادامه داد: علاوه بر این شبکه اطلاعرسانی درگاههای دیگری هم هستند. این شبکهها بهویژه برای مربیان و مبلغان اعتکاف، امکان دسترسی آسان به تمامی اخبار و محتواهای بهروز را فراهم کرده است و تمامی مطالب بهصورت روزانه بارگذاری میشود.