481 مورد انصراف از سقوط و تولد 200 نوزاد سالم؛ حاصل کار نفس در اصفهان

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از اصفهان، مهرداد اسدی مسئول بسیج جامعه پزشکی استان اصفهان و مرکز مردم‌نهاد «نفس»، در نشست خبری ویژه رویداد “نفس” گفت: نفس مخفف نجات فرزندان سقط است که از سال 1400 و در جوار آستان قدس رضوی با ابتکاری کاملاً مردمی شکل گرفته و روند رشد و گسترش بسیار خوبی را طی کرده است.

وی افزود: امروز شبکه مردمی نفس در تمامی استان‌های کشور فعال است و نقطه ایده‌آل ما این است که در تمام شهرستان‌های ایران حداقل یک مرکز نفس راه‌اندازی شود.

حیات جنین نباید به بحث جوانی جمعیت گره زده شود

اسدی با تأکید بر ماهیت مردم‌نهاد و داوطلبانه این مراکز گفت: مراکز نفس کاملاً مردمی هستند؛ هرچند از حمایت‌ها و تسهیل‌گری‌های سازمانی بهره‌مند می‌شوند، اما رکن اصلی رشد و بالندگی آن‌ها، حضور نیروهای داوطلب دغدغه‌مند مردمی است.

وی ادامه داد: موضوع حفظ حیات جنین، یک واجب انسانی، اخلاقی، وجدانی و شرعی است و نباید صرفاً به بحث جوانی جمعیت یا افزایش آمار جمعیت گره زده شود؛ حتی اگر کشور ما جمعیتی چند برابر امروز داشت، باز هم حفظ حیات جنین موضوعیت داشت و همه ما مکلف به پرداختن جدی به آن بودیم.

19 مرکز نفس در اصفهان فعال است؛ رویکرد ما ترغیبی است نه قهری

مسئول بسیج جامعه پزشکی استان اصفهان خاطرنشان کرد: در حال حاضر 19 مرکز نفس فعال در سطح استان اصفهان داریم و این شبکه در حال توسعه است. این توسعه با حمایت‌های شبانه‌روزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، به‌ویژه معاونت بهداشتی، و همچنین حمایت‌های معنوی و تسهیل‌گری‌های سپاه و سازمان بسیج استان محقق شده است.

اسدی با تأکید بر رویکرد غیرقهری نفس گفت: در مرکز نفس به هیچ عنوان از رویکردهای قهری، قضایی یا اجباری استفاده نمی‌شود. مسیر فعالیت ما کاملاً ترغیبی، ایجابی، فرهنگ‌محور و مبتنی بر گفت‌وگوی حرفه‌ای است.

وی افزود: رکن اصلی فعالیت‌ها، مشاوره تخصصی است و به همین منظور یک شماره تماس 24 ساعته فعال داریم که به‌صورت شبانه‌روزی توسط مشاوران متعهد، متخصص و دغدغه‌مند پاسخگویی می‌شود. هر فردی که مطلع شود مادری به هر دلیل اعم از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا اختلافات خانوادگی در معرض تصمیم به سقط قرار دارد، کافی است یک پل ارتباطی بین او و مشاوره نفس برقرار کند. در بسیاری از موارد، همین گفت‌وگوی آگاهانه و دلسوزانه منجر به انصراف از سقط و حفظ حیات جنین می‌شود.

مسئول بسیج جامعه پزشکی استان اصفهان خاطرنشان کرد: شماره تماس ستاد مرکزی نفس 09361211837 به صورت 24 ساعته آماده پاسخگویی به هموطنان است و قابلیت اتصال به تمام شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی را نیز دارد. مشاوران اهل فن، دلسوز، دغدغه‌مند، خوش‌برخورد و کاربلد به صورت شبانه‌روزی و در تمام ایام هفته آماده پاسخگویی هستند.

481 مورد انصراف از سقط و تولد 200 نوزاد سالم؛ حاصل عملکرد چهارساله نفس در اصفهان

اسدی با اشاره به آمار فعالیت‌های مرکز نفس گفت: از ابتدای آغاز به کار مرکز نفس در سال 1400 تا پایان آبان 1404، بیش از 580 تماس مشاوره‌ای ثبت شده است. از این تعداد، 481 مورد منجر به اعلام انصراف از سقط شده و 451 مورد نیز با تداوم فرایند مشاوره، به تثبیت این تصمیم انجامیده است.

وی ادامه داد: تا پایان آبان 1404، 200 نوزاد سالم در استان اصفهان به دنیا آمده‌اند که نتیجه مستقیم این مداخلات مشاوره‌ای بوده است و در حال حاضر نیز 159 مادر تحت پوشش خدمات مشاوره‌ای، فرهنگی و اجتماعی مرکز نفس قرار دارند.

هدف ما پیشگیری از سقط‌های غیرقانونی است

اسدی تأکید کرد: سقط‌های درمانی که بر اساس ضوابط قانونی، شرعی و پزشکی و با تأیید پزشک متخصص و شورای علمی و فقهی پزشکی قانونی انجام می‌شود، هیچ‌گونه محل چالش برای مرکز نفس نیست. همچنین سقط‌های خودبه‌خودی نیز موضوع فعالیت نفس محسوب نمی‌شوند. تمرکز اصلی ما بر پیشگیری از سقط‌های غیرقانونی و عمدی جنین‌های سالم است.

وی افزود: بخش قابل توجهی از سقط‌های غیرقانونی در بستر خانواده‌های شرعی رخ می‌دهد و برخلاف برخی تصورات، عمدتاً ناشی از روابط نامشروع نیست. حتی در موارد نادر بارداری‌های خارج از چارچوب شرعی نیز، از منظر فقه اسلامی، جنین حق حیات دارد و گناه والدین نباید به حذف جان یک انسان بی‌گناه منجر شود.

اسدی خاطرنشان کرد: نفس یک مرکز خیریه یا صرفاً حمایتی نیست؛ بلکه یک حرکت جهادی، فرهنگی و دغدغه‌محور است که تلاش می‌کند یکی از مغفول‌مانده‌ترین مسائل اجتماعی را با رویکردی ایجابی، علمی و انسانی به گفتمان عمومی تبدیل کند. هدف نهایی ما، شکل‌گیری جامعه‌ای سالم‌تر، آگاه‌تر و عاری از عذاب وجدان‌های ناشی از تصمیم‌های ناآگاهانه است.

وی ادامه داد: تجربه عملی ما نشان می‌دهد که در بسیاری موارد، حفظ جنین و تولد کودک خود عاملی برای تحکیم بنیان خانواده و رفع اختلافات می‌شود و در صورت نیاز، خانواده‌ها به مراکز مشاوره تخصصی ارجاع داده می‌شوند تا مشکلاتشان به‌طور حرفه‌ای حل شود.

فقر فرهنگی مهمترین عامل در سقط‌های خود خواسته

در ادامه زهره پورشریف، مسئول مشاورین مرکز مردم‌نهاد «نَفَس»، گفت: برخی مادران بدون مراجعه به مراکز مشاوره به‌طور شخصی اقدام به سقط می‌کنند اما بیشتر آن‌ها ابتدا به همکاران ما در مراکز بهداشت مراجعه می‌کنند. خوشبختانه تعامل بسیار خوبی میان مراکز بهداشت و ستاد مرکزی نفس برقرار است و مشاوران ما موظف‌اند پیش از هر اقدامی با مادران گفت‌وگو کنند.

وی افزود: مشاوره اولیه گاهی بین یک تا یک‌ونیم ساعت طول می‌کشد و به‌صورت رایگان ارائه می‌شود و در این جلسه‌ها به مادران فرصت می‌دهیم تا تصمیم خود را به تأخیر بیندازند و با مشاوران در طول چند هفته گفت‌وگو کنند؛ مشاوره‌های ما در بیش از 99 درصد موارد منجر به حفظ حیات جنین شده است.

نفس؛ حلقه اتصال جامعه پزشکی و دانشگاهی

پورشریف در ادامه افزود: در حال حاضر 19 مرکز فعال داریم که در هرکدام یک مشاور به‌عنوان مسئول اصلی فعالیت می‌کند.

مسئول مشاورین مرمز نفس اضافه کرد: در صورت نیاز به خدمات تخصصی‌تر مانند مشاوره خانواده یا مشاوره اجتماعی، از ظرفیت همکاران ما در سایر سازمان‌ها استفاده می‌شود و این همکاری کاملاً تعاملی انجام می‌گیرد. نیروهای مراکز بهداشتی دانشگاهی به‌طور کامل آموزش دیده و توجیه شده‌اند و در صورت مواجهه با موارد مرتبط، مادران را پیش از هر تصمیمی به تماس با ستاد مرکزی و گفت‌وگو با مشاوران مرکز دعوت می‌کنند. مرکز نفس در واقع حلقه اتصال بین بسیج جامعه پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی به‌شمار می‌رود.

وی تصریح کرد: هدف ما در مشاوره‌های اولیه، جلوگیری دستوری از تصمیم مادران نیست و رویکرد ما کاملاً حمایتی و مبتنی بر شنیدن دغدغه‌های مادر است. ما هرگز به مادران نمی‌گوییم این کار را نکن، بلکه از آن‌ها می‌خواهیم فعلاً دست نگه دارند و به خود و ما فرصت گفت‌وگو بدهند. این ارتباط ممکن است طی تماس‌های مکرر، حتی روزانه، و در بازه‌ای دو تا سه هفته‌ای ادامه پیدا کند و تمامی خدمات به‌صورت رایگان ارائه می‌شود.

پروتکل‌های ویژه برای نوزادان و همکاری با نهادها

پورشریف افزود: بیشتر تماس‌هایی که با انجمن نفس گرفته می‌شود مربوط به دوران بارداری است. برای نوزادان پروتکل‌های خاصی در بیمارستان‌ها و اورژانس اجتماعی وجود دارد. اخیراً در یکی از شهرستان‌ها، بهزیستی با انجمن نفس همکاری کرد تا از مادری با مشکلات ذهنی که دچار بارداری خارج از چارچوب خانواده شده بود، مراقبت شود. بهزیستی و اورژانس اجتماعی با شماره 123 تماس می‌گیرند و موارد خاص را گزارش می‌دهند و در چنین شرایطی، انجمن نفس وارد عمل می‌شود و با مشاوره و مراقبت از مادر، تلاش می‌کند بهترین نتیجه حاصل شود.

چالش‌های فرهنگی و نقش رسانه‌ها

مسئول گروه مشاوران انجمن نفس با اشاره به عوامل روانی و فرهنگی گفت: بسیاری از خانواده‌ها مشکلات اقتصادی را دلیل اصلی ختم حاملگی‌های خودخواسته عنوان می‌کنند، اما تجربه مشاوران ما نشان داده است که اوضاع اقتصادی به آن شدت نیست و بیشتر ناشی از توقعات بالا و مقایسه زندگی واقعی با زندگی‌های فضای مجازی و تلویزیونی است.

مسئول مشاورین مرکز نفس گفت: زندگی‌های اینستاگرامی و بلاگری موجب ایجاد نیازهای کاذب شده‌اند که خانواده‌ها را تحت فشار روانی قرار می‌دهد. برخی خانواده‌ها ایران را با کشورهای اروپایی یا شیخ‌نشین‌ها مقایسه می‌کنند و تصور می‌کنند امکانات رفاهی در آن کشورها بدون هزینه در اختیار مردم قرار می‌گیرد، در حالی که در آلمان اگر شیر خشک رایگان داده می‌شود، مالیات سنگینی نیز دریافت می‌شود. بنابراین بزرگ‌ترین چالش ما فرهنگی است و خانواده‌ها خود را دست‌کم می‌گیرند و دچار خود فقیرپنداری می‌شوند.

وی یادآور شد: بزرگ‌ترین وظیفه ما فرهنگ‌سازی است. باید به خانواده‌ها نشان دهیم که نیازهای کاذب نباید مسیر زندگی آن‌ها را تعیین کند. اگر نگاه فرهنگی تقویت شود، بسیاری از مشکلات در زمینه ختم حاملگی‌های خودخواسته برطرف خواهد شد و نقش رسانه‌ها و جریان‌های فرهنگ‌ساز در این زمینه غیرقابل انکار است.

کاهش 42 درصدی سقط جنین در کشور؛ نقش آگاهی و تغییر نگرش خانواده‌ها

در پایان مریم چگونیان، مسئول اجرایی مرکز «نفس» و جانشین مسئول اصلی این مرکز، گفت: مسئله سقط جنین موضوعی تک‌بعدی نیست و عوامل متعددی در شکل‌گیری آن نقش دارند؛ از تصمیم خانواده‌ها گرفته تا اقداماتی که باید پیش و پس از انصراف از سقط انجام شود. به همین دلیل مرکز نفس از همان ابتدا به این جمع‌بندی رسید که صرفاً اتکا به مشاوره فردی کافی نیست.

وی افزود: در ابتدا تمرکز نفس بر مشاوره‌های تخصصی برای منصرف کردن افراد از سقط جنین بود، اما با پیشرفت فعالیت‌ها مشخص شد نیازهای فرهنگی، رسانه‌ای، علمی و حمایتی گسترده‌تری وجود دارد که فراتر از توان یک مشاور است. بر همین اساس، ساختار مرکز در بخش‌های مشاوره، فرهنگی، رسانه‌ای و علمی و همچنین بخش‌های پشتیبانی و حمایتی توسعه پیدا کرد.

مسئول اجرایی مرکز «نفس» گفت:حتی اگر قوی‌ترین دلایل علمی و تخصصی هم ارائه شود، بدون توجه به بُعد فرهنگی نمی‌توان به نتیجه پایدار رسید. فرهنگ‌سازی هم خانواده‌ها را دربر می‌گیرد و هم سازمان‌ها، نهادها و فضای عمومی جامعه را. به همین دلیل نفس به‌صورت جدی وارد حوزه تولید خروجی‌های فرهنگی و رسانه‌ای شده است.

کاهش 42 درصدی سقط جنین طی شش سال

چگونیان با اشاره به رویداد پیشِ رو اظهار کرد: این برنامه حاصل تجربه زیسته مشاوران، پرسنل و اساتیدی است که در این مسیر فعالیت داشته‌اند. هدف ما صرفاً برگزاری یک برنامه نمایشی نیست، بلکه به دنبال جریان‌سازی و پرداخت عمیق به موضوع «فلسفه حیات جنین» هستیم؛ موضوعی فراتر از مباحث جمعیتی یا اخلاقی و نیازمند نگاه عمیق و هنرمندانه است.

مسئول اجرایی مرکز «نفس» گفت: بر اساس آخرین پژوهش‌ها، تا سال 1398 سالانه حدود 450 تا 500 هزار مورد سقط جنین در کشور برآورد می‌شد، اما طبق پژوهشی که در سال 1404 انجام شد، این آمار حدود 42 درصد کاهش یافته و به حدود 250 تا 300 هزار مورد در سال رسیده است. این کاهش نشان می‌دهد که افزایش آگاهی عمومی و تغییر نگرش خانواده‌ها نقش مهمی در جلوگیری از سقط جنین داشته است.

وی ادامه داد: مرکز نفس در کنار مشاوره تخصصی، وظیفه خود می‌داند که به‌صورت جدی در حوزه فرهنگ‌سازی نیز فعالیت کند. هدف اصلی ما اقناع آگاهانه خانواده‌هاست تا اساساً به سمت سقط جنین نروند. سیاست ما این نیست که به هر شکل ممکن نام نفس مطرح شود یا فعالیت‌ها به‌صورت هیجانی و نمایشی بازتاب داده شود. آنچه اهمیت دارد، درک خانواده‌ها از فلسفه حفظ حیات جنین است.

چگونیان گفت: مخاطبان این رویداد ترکیبی از مسئولان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط از جمله بهزیستی، دادگستری، دانشگاه علوم پزشکی، معاونت‌های بهداشت و درمان، استانداری، شهرداری و سایر سازمان‌های استانی هستند، در کنار مشاوران و رابطان مرکز نفس. این حضور برای توسعه همکاری‌های جدید و تقویت جریان فرهنگی موجود ضروری است. این رویداد یک برنامه مقطعی نیست، بلکه بخشی از یک جریان فرهنگی است که از طریق آیتم‌های مختلف هنری، رسانه‌ای و محتوایی تلاش می‌کند نگاه جامعه را نسبت به مسئله سقط جنین به‌صورت عمیق و پایدار تغییر دهد.